24 października 2017 roku w siedzibie Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Pleszewie odbyło się spotkanie z inicjatywy Pani Grażyny Kaczmarek – Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Pleszewie, w którym uczestniczyli: Pan Eugeniusz Małecki – Wicestarosta Pleszewski, Pan Andrzej Rossa - Prezes Wielkopolskiego Stowarzyszenia Alzheimerowskiego w Poznaniu, Pan Andrzej Piotrowski – Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Krotoszynie, Pani Dominika Rossa – koordynator projektu, Pani Katarzyna Krawczyk – Kierownik Ośrodka Wsparcia w Pleszewie, Pani Dorota Olejniczak – pracownik Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Pleszewie. Spotkanie dotyczyło zachęcenia do tworzenia Centrum Spotkań dla osób z otępieniem oraz ich opiekunów na terenie powiatu pleszewskiego.

Podczas spotkania omówiona została filozofia Centrów Spotkań, ich struktura oraz metody pracy. Model Centrum jest modelem zintegrowanego wsparcia dla osoby z otępieniem i jej opiekuna, który opiera się na budowaniu pozytywnych relacji interpersonalnych, szacunku wobec drugiego człowieka, rozumieniu jego indywidualnych potrzeb i dostrzeganiu możliwości oraz istniejących zasobów.

Struktura pracy w centrum jest elastyczna i otwarta na zmiany, a metody oparte są o szereg terapii łączących aktywność psychofizyczną ze społeczną.

Otępienie jest poważnym i rosnącym problemem zdrowotnym na całym świecie. Dane epidemiologiczne dotyczące rozpowszechnienia zaburzeń otępiennych w Polsce podkreślają wagę problemu także w naszym kraju. Szacuje się, że otępienie dotyczy 1,9% populacji w wieku 65-69 lat i wzrasta do 16,5% wśród osób w przedziale wiekowym 80-84. Obecnie w Polsce jest prawdopodobnie około 470 000 osób z otępieniem (wliczając osoby niezdiagnozowane i nieleczone), w tym około 200 000 pacjentów zdiagnozowanych i leczonych z powodu choroby Alzheimera. Uwzględniając dane oraz prognozy demograficzne, a także wyniki dużego badania epidemiologicznego PolSenior sugerującego podejrzenie otępienia u 1/3 osób badanych powyżej 65 roku życia, będących reprezentatywną próbą dla populacji Polskiej, badacze wskazują na pilną potrzebę opracowania programów wsparcia dla osób z otępieniem.

Otępienie to dotkliwy problem zarówno dla ludzi bezpośrednio dotkniętych chorobą, jak i dla ich najbliższych. Osoby z zewnątrz często nie zdają sobie sprawy z tego, co dzieje się w domu osoby z otępieniem, czego doświadcza on sam oraz jego rodzina lub opiekun/opiekunowie.

Jeśli nie znamy nikogo w naszym otoczeniu, kto cierpi na otępienie, możemy ulec złudzeniu, że chorzy w większości przypadków przebywają w zakładach opiekuńczych czy domach starości. Jednak rzeczywistość jest zupełnie inna.

Osoby zmagające się z otępieniem mieszkają w swoich domach przez niemal cały okres choroby. Taka sytuacja ma oczywiście zalety, ale nie jest pozbawiona wad, zwłaszcza dla nieformalnych opiekunów. W większości przypadków opiekunowie, którzy podejmują się opieki nad osobą z otępieniem, a nie są przeszkoleni w zakresie radzenia sobie z chorobą. Zasługują natomiast na każdy rodzaj wsparcia, jaki tylko mogą uzyskać.

• Liczba osób powyżej 65. roku życia wynosi obecnie 850 milionów (12% ludzkości), a w 2050 roku ma sięgać 20%.

• Według szacunków, w 2010 roku na świecie żyło 35,6 mln ludzi z otępieniem.

• Rocznie przybywa 7,7 mln nowych przypadków osób chorujących na otępienie. Oznacza to, że co 4 sek. gdzieś na świecie diagnozuje się chorobę otępienną.

Otępienie nie jest specyficzną chorobą. Termin ten opisuje szeroki zakres objawów, pojawiających się głównie u osób starszych, lecz nie tylko.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO, World Health Organization) otępienie to zespół objawów spowodowanych chorobą mózgu, zwykle o charakterze przewlekłym lub postępującym, w którym zaburzone są takie funkcje poznawcze, jak:

• pamięć,

• myślenie,

• orientacja,

• rozumienie,

• liczenie,

• uczenie się,

• język,

• ocena.

Objawy obserwuje się przez dłuższy czas (co najmniej 6 miesięcy) i nie mogą być one związane z innymi zaburzeniami psychicznymi.

Można zatem powiedzieć, że otępienie jest spowodowane powolnym zanikaniem pracy komórek nerwowych oraz umieraniem struktur mózgu. Zaburzenia funkcji poznawczych powodują trudności z wykonywaniem codziennych – złożonych, a następnie prostych – czynności. W związku ze zmianami zachodzącymi w mózgu pacjent może doświadczać poczucia zagrożenia, halucynacji lub utrudnień w komunikowaniu się. Dzieje się tak, ponieważ każda z tych funkcji jest zarządzana przez inną część mózgu.

Współwystępujące zmiany nastroju i zachowania mogą być częściowo spowodowane zmianami chemicznymi w mózgu, jak w przypadku zaburzeń snu czy nagłych wybuchów gniewu. Bywają też jednak reakcją pacjenta na przebywanie w środowisku postrzeganym przez niego jako nowe, dziwne, niewytłumaczalne i przerażające.

Należy pamiętać, że otępienie to choroba postępująca: objawy stopniowo się rozwijają.

Otępienie wiąże się nie tylko z pogorszeniem funkcjonowania osoby chorej – wpływa także na wiele dziedzin codziennego funkcjonowania osób bliskich oraz ich poczucie jakości życia.

Chociaż ideałem byłoby wyeliminowanie choroby za pomocą leków, współczesna medycyna nie jest jeszcze na to przygotowana. Nie ma możliwości odwrócenia uszkodzeń, które zachodzą w mózgu osób dotkniętych otępieniem. Stąd tak ważne jest wykorzystywania potencjału pozafarmakologicznych oddziaływań terapeutycznych, które oferuje model Wsparcia – Centrów Spotkań.

Spotkanie odbyło się dzięki partnerstwu w ramach projektu „Wsparcie dla wielkopolskich rodzin z problemem demencji”, który jest realizowany przez Wielkopolskie Stowarzyszenie Alzheimerowskie i Spółdzielnię Socjalną VIVO, który jest współfinansowany ze środków Samorządu Województwa Wielkopolskiego.

Wcześniej, w dniu 09 października 2017 roku w siedzibie Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Pleszewie odbyło się spotkanie 14 praktyków – osób na co dzień pracujących z osobami wymagającymi wsparcia i opieki mające na celu wprowadzenie do problematyki.

Następnie w dniach 26 oraz 27 października 2017 roku planowana jest wizyta studyjna do siedziby Wielkopolskiego Stowarzyszenia Alzheimerowskiego w Poznaniu.